چکیده: چه دانش‏ ها، مهارت‏ ها و نگرش‏ هایی را دانشجویان باید در زمان فارغ‏ ا‏لتحصیلی کسب نموده باشند؟ و چگونه می‏ توانیم مطمئن شویم که دانشجویان به این توانایی‏ ها دست یافته‏ اند؟ اینها دو سؤال اساسی است که آموزش مهندسی در چند دهه اخیر، به دنبال پاسخ به آن بوده و قدم ‏های ارزنده ‏ای را برای پاسخ به آنها برداشته است. به طور هم‏زمان، دو سؤال عمده در آموزش مهندسی کشور عبارتند از: کاستی ‏های برنامه ‏های آموزش کارشناسی مهندسی ایران کدام است؟ و چگونه می‏توان با رفع این کاستی‏ ها کیفیت آموزش مهندسی را ارتقا داد؟ در چند دهه گذشته، برنامه‏ ریزی آموزش مهندسی ایران، به صورت متمرکز صورت گرفته است. در نتیجه، بخش قابل توجهی از نقاط قوت و ضعف برنامه‏ های آموزشی مصوب کشور، مشترک هستند. هدف این پژوهش شناسایی کاستی‏ های برنامه ‏های آموزش مهندسی و ارائه راهکارهای اجرایی برای برطرف‏ کردن آنهاست. به این منظور، با استفاده از دو الگوی معتبر جهانی، کاستی‏ های برنامه ‏ها شناسایی شد و در هر مورد، راهکار اجرایی برای برطرف نمودن آنها تدوین و پیشنهاد گردید. در ادامه، راهکارهای پیشنهادی مورد راستی‏ آزمایی قرار گرفت و کارایی آنها به اثبات رسید. اجرای راهکارهای پیشنهادی، قدمی مثبت برای گذر از کمیت به کیفیت در آموزش مهندسی ایران است.

به هنگام ارزشیابی آموزشی تصمیم های متعددی باید اتخاذ گردد. دانش و معرفت هایی که به ارزشیاب در تصمیم گیری های خود کمک می کنند «مبانی» نامیده می شوند. سوال ابن است که مبانی ارزشیابی آموزشی چه هستند. در این مقاله تلاش می شود تا بر پایه توصیفی از فعالیت های عمده ارزشیابی آموزشی مبانی اصلی آن با «عناوین اخلاقی»، «معرفت شناختی» و «سیاسی» معرفی می شوند در بحث از مبانی اخلاقی، به مساله «ارزش» در فرایند ارزشیابی اشاره می شود و از عینی گرایی و ذهنی گرایی اخلاقی سخن به میان می آید و به دو مکتب عمده ذهنی گرایی اخلاقی، یعنی سودمندگرایی و شهود گرایی پرداخته می شود در بحث از مبانی معرفت شناختی، انگاره های تجربی گرایی، طبیعت گرایی و تعددگرایی معرفی می شوند و با طرح متغیر های اساسی هر یک از آنها، مقایسه ای بین آنها انجام می شود در بحث از مبانی سیاسی، دو جهت گیری اساس «تاکید بر نقش دولت» و «تاکید بر نقش عامه» و بنیادها و پیامد های هر یک از آنها مورد نظر قرار می گیرد در ضمن توضیح هر یک از مبانی، به ذکر جایگاه هر یک از الگو های ارزشیابی اقدام می شود و در پایان نیز ارتباط الگوهای ارزشیابی با جنبه های مختلف هر یک از مبانی اخلاقی، سیاسی و معرفت شناسی نشان داده می شود.

1پژوهش حاضر باهدف تدوین و اعتباریابی بسته آموزشی درس دین و زندگی پایه دهم مبتنی بر تئوری انتخاب انجام شد. روش پژوهش برای مرحله طراحی و تدوین بسته آموزشی، روش توصیفی – تحلیلی با رویکرد سنتزپژوهی آمیخته بود. مضامین اصلی بسته آموزشی و زمان موردنیاز برای آموزش برگرفته از منابع کتبی همچون الگوی مدارس گیلانت گرمار و مقالات و طرح های پژوهشی داخلی و خارجی بود. برای روایی یابی بسته، ضمن استفاده از روش روایی صوری، از روش روایی محتوایی به شیوه کیفی و کمی با پانل خبرگان 14 نفری  استفاده شد. 14 نفر از متخصصان به عنوان جامعه آماری در نظر گرفته شد که 10 نفر در حوزه روان شناسی و دو نفر در حوزه برنامه ریزی درسی و دو نفر هم در حوزه تعلیم وتربیت بودند و از دو ضریب نسبی روایی محتوا و شاخص روایی محتوا استفاده شد. حداقل و حداکثر میزان ضریب نسبی روایی محتوا برای هر آیتم بسته .71/0 و 1 محاسبه شد و میزان شاخص روایی محتوا در عمده جلسات به سمت عدد (85/0)برای تمامی هدف ها در پروتکل آموزشی به دست آمد. نتایج نشان داد بسته آموزشی درس دین و زندگی مبتنی بر تئوری انتخاب برای دانش آموزان پایه دهم از روایی صوری و محتوایی مناسبی بهره مند است و روایی لازم را برای کاربردهای آموزشی و استفاده پژوهشی دارد.

لطفا برای مشاهده چکیده به متن کامل (PDF) مراجعه فرمایید.

لطفا برای مشاهده چکیده به متن کامل (PDF) مراجعه فرمایید.

هدف پژوهش حاضر واکاوی وضع کنونی برنامه ‏های درسی رشتۀ مهندسی کامپیوتر، با رویکرد کیفی و روش داده ‏بنیاد، است. حوزۀ پژوهش شامل همۀ اعضای هیئت ‏علمی و دانشجویان رشتۀ مهندسی کامپیوتر بود که ازطریقِ نمونه‏گیری هدفمند از نوع ملاک‏محور انتخاب شدند. داده‏ها ازطریقِ مصاحبۀ نیمه ‏ساختاریافته با 11 دانشجو و 16 عضو هیئت‏ علمی جمع‏ آوری شد. به‏ منظور تحلیل داده‏ها، از روش کدگذاری باز، محوری و گزینشی استفاده کردیم. برای تأمین روایی و پایایی، از معیارهای گوبا و لینکن استفاده کردیم. یافته‏ های پژوهش نشان‏دهندۀ 22 مفهوم محوری و 8 مقولۀ منتخب است که در قالب الگویی، شامل برنامۀ درسی ناسازگار با تحولات به‏ عنوان شرایط محوری، شرایط علّی (تمرکزگرایی در طراحی، تدوین نامناسب و اجرای معیوب برنامه‏ های درسی)، عوامل زمینه‏ ای (زمینۀ ابعاد رفتاری، زمینه‏ های سیاسی و زمینه‏ های محیطی)، راهبردهای پیشنهادی (تأسیس دانشکدگان موضوعی، ترویج مطالعات تطبیقی، شبکه‏ سازی، واگذاری اختیار به دفترهای برنامه ‏ریزی آموزشی دانشگاه و طراحی باز برنامۀ درسی رشتۀ مهندسی کامپیوتر)، عوامل مداخله‏ ای (نیازسنجی، مؤلفه ‏های ساختاری، استانداردهای آموزشی‏ ‏پژوهشی و پایگاه علمی رشتۀ مهندسی کامپیوتر) و پیامد (کاهش اثربخشی و کارایی برنامه ‏درسی) سازمان یافت. با توجه به یافته ‏ها، نتیجه می ‏گیریم که بهبود برنامه ‏های درسی رشتۀ مهندسی کامپیوتر نیازمند طراحی باز و مشارکتیِ برنامه های درسی و ایجاد دانشکدگان مهندسی کامپیوتر در دانشگاه ‏هاست.